Makroekonomik Göstergeler ve Analiz
Makroekonomik göstergeler, bir ekonominin genel sağlığını, performansını ve gelecekteki yönünü anlamak için kullanılan temel istatistiksel verilerdir. İşletmeler için bu göstergeleri doğru okumak, stratejik planlama ve risk yönetimi açısından hayati önem taşır.
graph TD
A["Makroekonomik Göstergeler"] --> B["Reel Sektör"]
A --> C["Finansal Sektör"]
A --> D["Dış Ticaret"]
B --> B1["GSYİH"]
B --> B2["Sanayi Üretimi"]
B --> B3["Kapasite Kullanımı"]
C --> C1["Enflasyon TÜFE/ÜFE"]
C --> C2["Faiz Oranları"]
C --> C3["Döviz Kurları"]
D --> D1["İhracat/İthalat"]
D --> D2["Cari Denge"]
D --> D3["Dış Borç Stoku"]
Temel Makroekonomik Göstergeler
1. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)
Bir ülkenin sınırları içerisinde belirli bir dönemde üretilen nihai mal ve hizmetlerin parasal değeridir. Ekonomik büyümenin en temel ölçütüdür. $ GSYİH = C + I + G + (X - M) $Burada:
- $C$: Tüketim harcamaları
- $I$: Yatırım harcamaları
- $G$: Kamu harcamaları
- $X$: İhracat
- $M$: İthalat
2. Enflasyon (TÜFE ve ÜFE)
Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artışı ifade eder.- TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi): Tüketicinin satın aldığı mal ve hizmet sepetinin maliyetindeki değişimi ölçer.
- ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi): Üreticilerin sattığı ürünlerin fiyatlarındaki değişimi ölçer.
Enflasyon oranı hesaplaması: $ \pi_t = \frac{P_t - P_{t-1}}{P_{t-1}} \times 100 $
3. İşsizlik Oranı
İşgücüne dahil olup iş arayan ancak bulamayan nüfusun, toplam işgücüne oranıdır. $ İşsizlik \ Oranı = \frac{İşsiz \ Sayısı}{Toplam \ İşgücü} \times 100 $Ekonomik Döngüler ve İşletme Stratejileri
Ekonomiler konjonktürel dalgalanmalar gösterir. Bu dalgalanmalar dört aşamadan oluşur:
- Genişleme (Expansion): Üretim artar, işsizlik düşer.
- Zirve (Peak): Ekonomi tam kapasiteye yaklaşır, enflasyonist baskılar artabilir.
- Daralma (Recession): Üretim yavaşlar, işsizlik artar.
- Dip (Trough): Ekonomik aktivitenin en düşük olduğu noktadır.
Okun Yasası ve Phillips Eğrisi
Makroekonomideki bazı temel ilişkiler, politika yapıcılar ve analistler için yol göstericidir.
Okun Yasası
İşsizlik ile büyüme arasındaki negatif ilişkiyi açıklar. Büyüme oranı potansiyel büyümenin üzerine çıktığında işsizlik azalır. $ \Delta u = -\beta (g - g_n) $Burada $\Delta u$ işsizlikteki değişim, $g$ büyüme oranı, $g_n$ doğal büyüme oranıdır.