Etki Analizi (Impact Analysis)
Etki analizi, belirli bir politikanın, programın veya ekonomik şokun, hedeflenen değişkenler üzerindeki net etkisini ölçmeyi amaçlayan ekonometrik bir yöntemdir. "Eğer bu olay gerçekleşmeseydi ne olurdu?" sorusuna (karşıolgusal/counterfactual) yanıt arar.
Temel Yöntemler
Etki analizinde kullanılan başlıca ekonometrik teknikler şunlardır:
1. Farkların Farkı (Difference-in-Differences - DiD)
Bir müdahale grubu ile kontrol grubunun zaman içindeki değişimlerini karşılaştırır. Her iki grubun da müdahale olmasaydı benzer trendleri izleyeceği varsayımına dayanır.2. Regresyon Süreksizliği (Regression Discontinuity - RDD)
Bir eşik değerin (örneğin, kredi notu 500'ün altı ve üstü) hemen etrafındaki bireylerin karşılaştırılmasına dayanır. Eşiğin hemen altındakiler ve üstündekiler birbirine çok benzer olduğu için, aradaki fark müdahalenin etkisidir.3. Eğilim Skoru Eşleştirmesi (Propensity Score Matching - PSM)
Müdahale grubundaki her bir birimi, kontrol grubundaki en benzer özelliklere sahip birimle eşleştirerek yapay bir kontrol grubu oluşturur.Etki Analizi Formülü (DiD Örneği)
Basit bir DiD tahmincisi şu şekilde ifade edilebilir:
$ \delta = (\bar{y}_{T,2} - \bar{y}_{T,1}) - (\bar{y}_{C,2} - \bar{y}_{C,1}) $Burada:
- $\delta$: Net etki
- $\bar{y}_{T,2}$: Müdahale grubunun son durum ortalaması
- $\bar{y}_{T,1}$: Müdahale grubunun ilk durum ortalaması
- $\bar{y}_{C,2}$: Kontrol grubunun son durum ortalaması
- $\bar{y}_{C,1}$: Kontrol grubunun ilk durum ortalaması
Analiz Süreci
graph TD
A[Politika/Müdahale Tanımı] --> B[Veri Toplama]
B --> C{"Kontrol Grubu Var mı?"}
C -- Evet --> D[DiD veya PSM Yöntemi]
C -- Hayır --> E[Zaman Serisi Analizi]
D --> F[Etki Büyüklüğünün Hesaplanması]
E --> F
F --> G[İstatistiksel Anlamlılık Testi]
G --> H[Raporlama ve Karar]
İş Dünyasında Kullanımı
- Pazarlama Kampanyaları: Bir reklam kampanyasının satışlara net katkısının ölçülmesi.
- Eğitim Programları: Personel eğitimlerinin verimlilik üzerindeki etkisinin analizi.
- Fiyat Değişiklikleri: Fiyat artışının müşteri kaybı (churn) üzerindeki etkisi.
Yenisav Danışmanlık, stratejik kararlarınızın ve yatırımlarınızın gerçek getirisini (ROI) bilimsel yöntemlerle ölçerek kaynaklarınızı en verimli şekilde kullanmanızı sağlar.